รัชนีวรรณ ฟาร์ม

เลี้ยงเป็ดแบบบ้านๆ แต่เก็บไข่ได้บาน

(เลิกเซ็งเป็ด 18 คำถาม มีคำตอบ)

คุณรัชนีวรรณ ฟาร์ม กับกิจการเลี้ยงเป็ด 500 ตัว... "อยู่ได้สบายๆ จร้า"

…มาวันนี้งานเกษตรของเขากำลังรุดหน้า ทุกครั้งที่เขาได้นำเสนอเรื่องการเลี้ยงเป็ดไข่ผ่านออนไลน์ มีผู้สนใจกดไลท์นับพันคน และสอบถามปัญหาสารพัด จึงเป็นที่มาของการเปิดประเด็นพูดคุยอีกครั้ง ดังนี้

เลี้ยงแบบธรรมชาติ…อยู่อย่างพอเพียง

1.มีแนวคิดเรื่องเศรษฐกิจพอเพียงและเดินตามรอยพ่ออย่างไรบ้างครับ?

แนวคิดของผมที่ขอเอาวิชาของพระองค์ท่านมาปรับใช้ในการทำเกษตรพอเพียงคือทำอย่างไรก็ได้ที่สามารถพึ่งพาตนเองให้ได้ครับ อยู่แบบพอมีพอกินไม่เบียดเบียนคนอื่นยึดหลักเศรษฐกิจแบบพอเพียงโดยใช้พื้นที่น้อยๆที่มีอยู่ให้เกิดประโยชน์สูงสุดโดยการปลูกพืชเลี้ยงสัตว์ครับ

2.ปัจจุบันปลูกพืชอะไร เลี้ยงสัตว์อะไร บนพื้นที่กี่ไร่ ตั้งอยู่ที่ไหนครับ?

ปัจจุบันพืชที่ปลูกในไร่มี กล้วยน้ำว้า มะนาวแป้นพิจิตร ตะไคร้ ส่วนสัตว์ก็จะมีเป็ดไข่ ไก่ไข่ วัว หมู ปลานิล บนพื้นที่ 2 ไร่ ตั้งอยู่ที่ บ้านหนองไผ่ล้อม ต.ดอนดึง อ.บ้านหมี่ จ.ลพบุรี จร้า

3.เกี่ยวกับการเลี้ยงเป็ดมีแรงบันดาลใจอย่างไร เพราะอะไรจึงไม่เซ็งเป็ดครับ? (หลายคนบอกว่าเป็ดกินเก่ง เลี้ยงไม่คุ้ม)

แรงบัลดาลใจในการเลี้ยงเป็ดผมได้ไปค้นหาข้อมูลเรื่องเป็ดในหลายๆที่ พบว่าน่าจะไปกันได้กับการทำเกษตรแบบพอเพียง แล้วเป็ดสามารถลงเล่นน้ำได้และขี้เป็ดเป็นอาหารที่ดีมากสำหรับปลานิล ซึ่งผมได้เลี้ยงปลานิลไว้ในบ่อ 10,000 ตัว สังเกตได้จากปลานิลได้กินขี้เป็ดและตัวโตเร็วมาก ทำให้เราได้ประโยชน์สองต่อเลยและเป็ดค่อนข้างจะแข็งแรงต่อโรคและดูแลง่าย ส่วนไข่เป็ดก็ขายง่ายครับ

เป็ดกับไก่อยู่ร่วมกันได้

4.เป็ดที่เลี้ยงพันธุ์อะไร ต้องใช้ทุนมากไหม เช่น ค่าพันธุ์เป็ด ค่าทำเล้าเป็ด ฯลฯ ?

เป็ดที่ผมเลี้ยงเป็นพันธุ์กากีแคมเบลสายเลือดชลบุรี โครงสร้างค่อนข้างใหญ่ ทำให้ออกไข่ได้ใบโตเทียบเท่ากับเป็ดพันธุ์ CP ซุปเปอร์เลย ผมจะขอแจกแจงคร่าวๆนะครับ (ที่ฟาร์มผมเป็นระบบการเลี้ยงแบบธรรมชาติท่ามกลางไร่อ้อย) (ขอให้ผู้สนใจคำนวณเอาเอง ตามรายละเอียด ดังนี้)

·         เป็ดที่เลี้ยงเป็นเป็ดสาว นำมาเลี้ยงอีกประมาณ 2-3 สัปดาห์เริ่มออกไข่ ผมซื้อมา 150/ตัว(500×150)

·         เล้าเป็ดทำเองครับ 3,000 บาท

·         อาหารเป็ดกระสอบละ 450 บาท (450×20) (ระยะแรกที่เลี้ยงใช้อาหารกระสอบ

5.เล้าเป็ดที่ว่าขนาดพื้นที่เท่าไร ทำขึ้นลักษณะเช่นไร เช่น ตาข่ายล้อมเป็นคอก มีโรงเรือน มีที่ให้อาหาร ต้องประกอบไปด้วยพื้นที่ใช้สอยอย่างไรบ้างครับ?

เนื้อที่เลี้ยงเป็ดประมาณ 60 ตารางเมตรครับ (ไม่รวมบ่อน้ำ) ลักษณะทำเป็นโรงเรือนโดยใช้ไม้และมุงหลังคาด้วยหญ้าคา ส่วนบริเวณเล้าล้อมด้วยตาข่ายสูงประมาณ 1 เมตร แบ่งเป็นพื้นที่ให้อาหารเป็นสัดส่วนกันครับ

6.ต้องให้เป็ดอยู่ในคอกเวลาใด และต้องปล่อยให้ไปว่ายน้ำเวลาใดครับ?

เป็ดจะเข้าคอกเองเวลา 16.00 น. โดยอัตโนมัติ ส่วนปล่อยออกมาเล่นน้ำเวลา 10.00-11.00 น. หลังจากเวลานี้ก็ปล่อยให้อยู่แบบธรรมชาติ โดยจะมีคอกล้อมรอบไว้ครับ

อาหารที่ทำขึ้นเอง (หัวใจสำคัญที่ทำให้ลดต้นทุนได้)

7.การจัดการเรื่องอาหารการกิน เป็นอาหารประเภทไหนบ้าง เช่นอาหารสำเร็จ อาหารเสริม หรืออาหารที่ทำขึ้นเอง วันละกี่มื้อ มื้อหนึ่งๆ กินเยอะไหมครับ?

อาหารเป็ดสำหรับผมจะทำการลดต้นทุนเอาครับ โดยการใช้ 1.รำข้าว  2. ข้าวเปลือก 3.ข้าวโพดเม็ดที่ปลูกเอง 4.ข้าวโพดปั่นทั้งต้น (อายุข้าวโพด 75 วันจะปั่นทั้งต้นทั้งใบและฝักมาหมักกับกากน้ำตาล) 5.สุดท้ายอาหารเป็ดครับ

ส่วนการให้อาหารจะให้ 2 เวลาคือเช้า-เย็น เป็ดค่อนข้างจะกินเยอะ ถ้าไม่ลดต้นทุนคงจะขาดทุน หากเลี้ยงอาหารเป็ดเพียงอย่างเดียวนะครับ

8.กรณีที่ลดต้นทุนด้วยการทำอาหารขึ้นเอง ช่วยบอกคร่าวๆว่าสูตรอาหารเป็นอย่างไรบ้างครับ?

สูตรอาหาร 1 มื้อ จะมีส่วนผสมดังนี้ครับ รำข้าว 20 กก. + ข้าวโพดเม็ด 5 กก. + ข้าวโพดปั่นต้น 5 กก. + อาหารเป็ด 10 กก. (1 กระสอบได้ 3 มื้อ เช้า-เย็น และเช้าของอีกวัน) +น้ำ 1 ถังสี คลุกเคล้าให้เข้ากัน หลังจากนั้นก็ให้ข้าวเปลือกทีหลังครับ (สำหรับผู้ที่ต้องการทำตามสูตรนี้…สัดส่วนสามารถลดหรือตัดบางอย่างออกได้ตามความเหมาะสมครับ)

9.ตอนที่ซื้อมาใหม่ๆ เป็ดต้องใช้เวลาปรับตัวนานไหม มีอะไรต้องกังวลบ้าง แล้วเปลี่ยนเป็นอาหารผสมเองช่วงไหนครับ?

เป็ดใช้เวลาปรับตัวกับเล้าและพื้นที่ใหม่ประมาณ 2 สัปดาห์ครับ สิ่งที่กังวลคือกลัวเขาตกใจเพราะที่ไร่มีหมาน้อยหลายตัว แต่สุดท้ายเขาก็อยู่ด้วยกันได้

ช่วงเอามาแรกๆ ก็เป็นช่วงเจริญของรังไข่ของเป็ด ช่วงนี้อัดอาหารเม็ดและข้าวเปลือก พอ 2 สัปดาห์ผ่านไปเริ่มออกไข่แล้ว จึงเริ่มผสมอาหารเอง และช่วง 2-3 วันแรกเขาค่อนข้างจะงงๆ กับอาหารใหม่แต่ในที่สุดก็กินหมดเกลี้ยงครับ

ภารกิจเก็บไก่เป็ด (มีหมาน้อยคอยเป็นเพื่อนครับ)

10.เป็ดที่เลี้ยงทั้งหมด ออกไข่ประมาณกี่เปอร์เซ็นต์ หรือได้ไข่วันละกี่ฟอง แต่ละวันเท่าๆกันไหมครับ?

เป็ดออกไข่ไม่เท่ากันทุกวันครับสำหรับที่นี่เป็ด 500ตัว ออกไข่ประมาณ 300-400 ฟอง/วันครับ

11.พฤติกรรมการออกไข่ของเป็ดเป็นอย่างไร ชอบไข่เวลาไหน คิดว่าตัวที่ไข่ดีๆ จะให้ไข่บ่อยไหม?

เป็ดจะออกเริ่มออกไข่ช่วง 4-5 ทุ่ม ตัวที่ไข่ดีๆจะไข่บ่อย เคยลองเอาตัวที่ไข่ประจำๆไปลองเลี้ยงไว้ต่างหากดูก็ยังออกไข่ตามปกติที่เคยไข่ครับ แต่เป็ดจะมีช่วงไม่ไข่เลยนะ เป็นระยะเวลาประมาณ 1 เดือนหรือที่เรียกว่าช่วงเป็ดผลัดขนครับ

12.คิดว่าหัวใจสำคัญของการเลี้ยงเป็ดไข่ เพื่อให้ออกไข่สม่ำเสมอน่าจะอยู่ที่ปัจจัยใดครับ?

ปัจจัยที่มีผลต่อการออกไข่คือเรื่องอาหารการกิน และปัจจัยที่มีผลอีกอย่างหนึ่งคือการตกใจของเป็ดทำให้การออกไข่ลดลงและฝนตกบ่อยๆ ก็มีผลในการออกไข่ลดลงอย่างมากเช่นกัน ต้องจัดการให้ดีๆครับ

13.ที่เห็นมีไก่ มีหมา มาป้วนเปี้ยนอยู่ด้วย มีผลอะไรต่อความเป็นอยู่ของเป็ดไหมครับ?

หมาที่ฟาร์มมี 10 ตัว เขาถูกเลี้ยงและสอนให้อยู่ร่วมกันได้จึงไม่มีผลในการออกไข่มากนัก และการเลี้ยงหมาที่ฟาร์มนั้นจะเป็นการเลี้ยงหมาเพื่อป้องกันหมาที่มาจากทางอื่นเข้ามากัดเป็ดกัดไก่ในไร่ครับ แต่ที่ไร่ยังมีศัตรูอีกอย่างคืองูเหลือมชอบเข้ามากินเป็ดไก่มาก ต้องระวังส่วนนี้ด้วยครับ

14.ปัญหาอุปสรรคเกี่ยวกับการเลี้ยงเป็ดไข่ คิดว่ามีอะไรบ้างครับ?

ปัญหาสำหรับการเลี้ยงเป็ดคือ 1.ต้นทุนด้านอาหารเป็ดค่อนข้างจะกินเยอะมาก ต้องมีวิธีการลดครับ 2.ปัญหาสภาพแวดล้อมต่างๆ (เป็ดตกใจ) 3.ส่วนโรคที่เกิดกับเป็ดจะมีโรคขาอ่อน โรคทางเดินอาหารครับ

15.ไข่เป็ดที่ได้นำไปขายที่ไหน ราคาดีไหม พอเพียงความต้องการไหมครับ?

เป็ดไข่ตลาดค่อนข้างจะต้องการสูงครับ สำหรับที่ทำอยู่ไม่เยอะมากอาศัยขายในหมู่บ้านก็ไม่พอขาย ผมขายในราคา 120 บาท/แผงครับ (30 ฟอง)

16.คิดว่าต้นทุนค่าอาหารเป็ดและค่าจัดการต่างๆ กับค่าขายไข่เป็ดคุ้มกันไหมครับ?

สำหรับผมลดต้นทุนด้านอาหารเป็ดผมว่ามันคุ้มครับ ต้นทุนค่าอาหารเฉลี่ยวันละ 300 บาท ขายไข่ได้เหลือเงินเก็บวันละ 1,000 บาท เพราะวัตถุดิบด้านอาหารอาศัยปลูกเองครับ

มีคุณแม่เป็นผู้ช่วยสำคัญ (ผู้จัดการครับ)

17.ใช้คนเลี้ยงหลักทั้งหมดกี่คน เห็นมีคุณแม่อยู่ด้วยตลอด และบริหารจัดการเรื่องเวลาอย่างไรครับ? (ทำหลายอย่าง)
การเลี้ยงเป็ดเป็นอะไรที่ไม่ยากนักทำแค่ 1 คนพอแล้วครับ ส่วนจัดการเวลา ด้วยที่ทางไร่จะทำหลายอย่างจัดสรรเวลากัน ช่วงเช้าเก็บไข่เสร็จ ให้อาหาร ปล่อยเล่นน้ำ (จบช่วงเช้า) กลับมาอีกทีช่วงเย็น 17.00 น. อาหารเย็นเป็นอันเสร็จ ส่วนเวลาช่วงอื่นเอาไปทำงานด้านอื่นๆครับ

18.ข้อคิดอื่นๆ ที่อยากแบ่งปันเพื่อประโยชน์ต่อส่วนรวมและผู้สนใจที่อยากเลี้ยงครับ?

สำหรับท่านที่ต้องการทำเป็นอาชีพเสริมการเลี้ยงเป็ดไข่ก็เป็นอีก 1 อาชีพที่คิดว่ามันโอเคแต่ต้องตระหนักเรื่องลดต้นทุนด้านอาหารครับ ก่อนจะเริ่มเลี้ยงควรศึกษาวิธีต่างๆให้เข้าใจก่อนการลงมือทำ ทุกอย่างไม่มีอะไรยากหรือง่ายจนเกินไป คิดว่าเพื่อนๆทุกท่านสามารถทำได้และขอเป็นกำลังใจให้ครับ

หมายเหตุท้ายเรื่อง : เรื่อง “เลี้ยงเป็ดแบบบ้านๆ แต่เก็บไข่ได้บาน”  มีการนำมาเสนอแล้วครั้งหนึ่งเมื่อต้นเดือน ธ.ค.62 ปรากฏว่าได้รับความสนใจจากผู้อ่านเพียงสัปดาห์เดียวมียอดคนอ่าน 2 แสนกว่าคน แต่หลังจากนั้นเว็บไซต์มีปัญหาบางประการไม่สามารถกู้ข้อมูลกลับคืนมาได้ จึงขอนำมาเสนอใหม่ ดังกล่าวแล้ว